عرق از سر و صورت آفتاب سوخته‌اش می‌ریزد. این دوازدهمین شیشه‌ای است که از صبح تا نزدیک ظهر، با هِن و هِن نفس‌های او شکل می‌گیرد. وقت سرخاراندن ندارد. سوال که می‌پرسی به زحمت لابه‌لای آن همه سروصدا جوابت را می‌دهد. یعنی اصلا جواب نمی‌دهد. سر می‌چرخاند، خیره نگاهت می‌کند و باز دَم بعدی…
هرچه سن و سال کارگران کمتر باشد، دَمشان پرتوان‌تر است و تولید شیشه‌های رنگارنگ، پر رونق‌تر است. صدای خس‌خسِ سینه هم دیگر برای هیچ کدامشان عجیب نیست. تا نفس دارند، می‌دمند داخل این شیشه‌های فرم نگرفته‌ی شفاف. از مدرسه و درس و کتاب هم فقط رویا برایشان باقی مانده …
۲۲ خرداد برابر ۱۲ ژوئن، روز جهانی لغو کار کودک، درحالی فرا می‌رسد که حدود ۱۷ سال از پیوستن ایران به کنوانسیون «محو فوری بدترین اشکال کار کودک» می‌گذرد. نه تنها قانون کار در استفاده از نیروی کار نوجوان بین ۱۵ تا ۱۸ سال رعایت نمی‌شود بلکه همچنان کودکان زیر ۱۵ سال نیز توسط کارفرمایان بکار گرفته می‌شوند. به همین خاطر و با وجود تلاش‌ها، متاسفانه هر سال به آمار کودکان کار افزوده می‌شود و در عمل شاهد افزایش این معضل اجتماعی هستیم.
کودکان کار به کودکان کارگری گفته می‌شود که به صورت مداوم و پایدار به خدمت گرفته می‌شوند که این امر آنها را در بیشتر اوقات از رفتن به مدرسه و تجربه‌ی دوران کودکی بی‌بهره می‌سازد و سلامت روحی و جسمی آنها را تهدید می‌کند. کار کودک نزد بسیاری از کشورها و سازمان‌های بین‌المللی فعالیتی استثماری تلقی می‌شود. شعار امسال روز جهانی مبارزه با کار کودکان، «نسل ایمن و سالم»، “Generation Safe & Healthy” است.
پوستر روز جهانی مبارزه با کار کودکان در سال ۲۰۱۸
دسترنج کودکان کار چرخ‌های صنایعی را می‌گرداند که محصولات آنها به طور قانونی فروخته و مصرف می‌شود. کارزار امسال سازمان دیدبان حقوق بشر به مناسبت روز جهانی مبارزه با کار کودکان، به کودکان کار در زنجیره‌های جهانی تولید اختصاص دارد.
به طور کلی کودکان کار به دلیل داشتن وضعیت عاطفی نامناسب و شرایط خاص زندگی، دارای روحیه‌ای حساس و از نظر عاطفی، آسیب پذیرتر از کودکان هم سن و سال خود هستند. بنابراین بی‌توجهی و نادیده گرفتن این کودکان باعث نهادینه شدن خشمی پنهان در ناخودآگاه آنها شده، در بزرگسالی باعث بروز بسیاری از ناهنجاری‌ها در جامعه می‌شود.
در کتاب «چتری با پروانه‌های سفید» اثر فرهاد حسن‌زاده، شخصیت مریم و علی، دو کودک درگیر کار هستند که به زیبایی دغدغه کودکانه آنها در عین اینکه مشغول به کار هستند، بیان شده است. آن‌چه در چرخه کار کودکان فراموش می‌شود، روزگار کودکی آنها است که دیگر هیچ زمان باز نمی‌گردد. نیمی از کودکان کار در سراسر جهان در شرایط سخت و خطرناک کار می‌کنند. از نظر فعالان حقوق بشر حتی اگر کار کودکان به طور کامل حذف نشود، ایجاد شرایط بهتر برای کودکانی که مجبور به کار هستند و آموزش آنها می‌تواند وضعیت آنها و خانواده‌شان را بهتر کند.
برای آشنایی بیشتر با کتاب «چتری با پروانه‌های سفید» اینجا کلیک کنید.
اثر فرهاد حسن‌زاده، نامزد جایزه هانس کریستین اندرسن در سال ۲۰۱۸
