لیلا (رویا) مکتبی فرد، کارشناس بخش فارسی کتابخانه بین‌المللی کودکان مونیخ با اعلام خبر انتشار فهرست کلاغ سفید ۲۰۲۰ در گزارشى به معرفى آثار ایرانى موجود در این فهرست پرداخته است:
امسال در بخش فارسی فهرست کلاغ سفید کتابخانه بین المللی کودکان مونیخ چهار اثر از ایران وارد و به مخاطبان بین المللی این فهرست معرفی شد:
? چه فکر خوبی! نویسنده و تصویرگر نرجس محمدی. تهران: طوطی، ١٣٩٨.
? سیمرغ: برگرفته از منطق‌الطیر عطار نیشابوری. بازنویسی مرجان فولاوند؛ تصویرگر محمد بررنگی. تهران: مدرسه، ١٣٩٨.
? دست‌هایم را در باغچه می کارم. فروغ فرخزاد؛ تصویرگر هدی حدادی. تهران: میرماه، ١٣٩٨.
? گفت وگوی جادوگر بزرگ با ملکه جزیره رنگ ها. جمشید خانیان. تهران: افق، زمستان ١٣٩٧ [۲۰۱۹].
همانند بسیاری از پدیده‌ها، اتفاقات و جریان‌های دیگر که امسال تحت تأثیر همه گیری جهانی کرونا قرار گرفته‌اند، فهرست کلاغ سفید امسال نیز با روالی متفاوت و همین طور فورمتی دیگرگون تهیه و منتشر شده است.
امسال برای اولین بار به دلیل محدودیت‌های پستی و برگزار نشدن نمایشگاه کتاب بولونیا که یکی از مهم ترین نقاط دسترسی ما به کتاب‌های جدید ایرانی و همین‌طور سایر زبان ها و ملیت‌هاست، بخش تحریریه فهرست کلاغ سفید موافقت کرد که کار بررسی، ارزیابی و انتخاب نهایی آثار برای درج در فهرست بر اساس نسخه پی دی اف کتاب‌ها انجام شود و برای اولین بار الزام وجود نسخه چاپی کتاب در کتابخانه موقتاً برداشته شد. اما ناشران این آثار در هر حال ملزم هستند در اولین فرصت ممکن نسخه چاپی این کتاب‌ها را به دست ما برسانند.
تفاوت دیگر در شکل انتشار فهرست است، فشارهای اقتصادی ناشی از کرونا موجب شد که کتابخانه به منظور صرفه‌جویی در هزینه‌ها امسال برای اولین بار فهرست را به صورت چاپی منتشر نکند. ناشران و سایر علاقه‌مندان می‌توانند نسخه تمام متن پی دی اف این فهرست را به صورت رایگان دریافت و ذخیره کنند.
شوربختانه به دلیل شکل برگزاری نمایشگاه کتاب فرانکفورت امسال که به صورت نیمه مجازی خواهد بود، مراسم رونمایی از فهرست و معرفی آثار برگزیده نیز که به سنت هر ساله در نمایشگاه انجام می‌شد، امسال برگزار نخواهد شد.
خوشحالم که با وجود تمامی فشارهای اقتصادی ناشی از تحریم‌ها و بحران‌های اجتماعی و سیاسی اخیر، باز هم ناشران ایرانی در حوزه کتاب کودک به صورت حرفه‌ای و با چنین کیفیت بالایی فعالیت می‌کنند. هر چهار اثر انتخاب شده برای درج در فهرست امسال دارای کیفیت رضایت بخش و باعث سرفرازی من به عنوان نماینده ایران و معرف این آثار هستند. به ویژه خشنودم که امسال ترکیب ناشران کمی دیگرگون و متنوع شده بود و ما شاهد حضور پرقدرت انتشارات مدرسه با آثاری ارزشمند و همین طور میرماه به عنوان ناشری گزیده کار بودیم. کیفیت آثار البته محدود به آثار این ناشران نبود و برای مثال از انتشارات نیستان، لوپه تو، سوره مهر، پیک ادبیات، پیدایش، انتشارات فنی ایران و … نیز آثار ارزشمندی دریافت کرده بودیم که کار انتخاب نهایی را واقعاً برای من و همکارانم در کتابخانه دشوار می‌کرد.
به عنوان کسی که سالانه جریان نشر کتاب کودک ایران را دنبال می‌کند، آنچه باعث تأسف بنده می شود، افت کیفیت کتاب های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است که متاسفانه طی دو سال اخیر علیرغم میل باطنی ام نتوانسته ام کتابی در خور و متناسب با سطح کیفیت و معیارهای ما در کتابخانه را از این انتشارات در فهرست بگنجانم. جای خالی آثار خوب کانون را به ویژه در حوزه غیرداستان به خوبی می‌توان حس کرد. ایران امسال هیچ نماینده ای از آثار غیرداستان در فهرست نداشت.
نگرانی عمده‌ام بیشتر از سال آینده و میراث برجای مانده از بحران کرونا برای ناشران کودک و نوجوان ایران است. امیدوارم که علیرغم تمام مشکلات این رشد کیفی همچنان ادامه یابد و ما همچنان شاهد انتشار آثار فاخر، غنی و با کیفیت کودک و نوجوان، حتا به همین صورت محدود، در ایران باشیم.
